Nadaj nekrolog
Imię i nazwisko:

Stanisław Jaworski

Region:
Kraków
Data emisji:
22.02.2018


Mój Profesor,
Stanisław
Jaworski
"Ta chwila, kiedy po latach
zmagań i długiej wędrówki
stajesz na środku swego pokoju,
domu, skrawka ziemi, wyspy, kraju,
wreszcie świadoma, jak tam dotarłaś,
myślisz: To wszystko jest moje ."
(Chwila, Margaret Atwood, tłum. Wioletta Grzegorzewska).

15 lutego, w czwartek, zmarł Profesor, mój najwierniejszy
i najdroższy mi przyjaciel z Uniwersytetu Jagiellońskiego,
mój Mistrz oraz wieloletni towarzysz rozmów,
jednocześnie pierwszy nauczyciel, Profesor Stanisław Jaworski.
Był badaczem Awangardy, niezwykłym nauczycielem akademickim
oraz poetą. Dziś, 22 lutego, żegnamy go na Cmentarzu Rakowickim
To Profesora poznałam na moich pierwszych zajęciach
na Filologii Polskiej w Krakowie, na Gołębiej 16.
Zajęcia z teorii literatury. Przez skomplikowane ścieżki teorii,
Profesor prowadził nas z charakterystycznym sobie pobłażaniem,
zadając pytania, uśmiechając się łagodnie i tolerując nasze często
zagubione twarze. Ułaskawiał abstrakcję anegdotami, które przede
wszystkim były ilustracją niezwykłego umysłu Profesora,
z jego nieoczywistymi skojarzeniami, genialną pamięcią i uwagą
na innego człowieka. Pamiętał nas wszystkich, całą tłoczną polonistyczną
bandę z imienia . Nie tylko tych, jak ja, którzy wiernie przysłuchiwali się
Profesorowi jako jego magistranci, a potem doktoranci, ale pamiętał
każdego, komu kiedykolwiek zdarzyło się być na jego zajęciach .
Bo drugi człowiek był dla Profesora najważniejszy, słuchał nas,
od najmłodszych naszych akademickich przygód, od najbardziej
naiwnych rozmów do poważnych debat dysertacyjnych
Słuchał zawsze z tą samą uważnością i delikatnością,
z tym samym łaskawym spojrzeniem i gotowością na podzielenie się
swoimi rozmyślaniami, czy anegdotami
Tytuły jego książek naukowych Piszę więc jestem 1993,
Odnajdywanie świata,1984 Zakręty i przełomy 2003 czy Maski,
gesty słowa 2015 przypominają mi tematy naszych rozmów
o możliwości poznania, o metaforach, o poezji jako rozumieniu świata .
Wszystkie te dziesiątki, może setki rozmów zdarzały się na Brackiej,
trudno mi uwierzyć, że ona wciąż tam będzie, choć już nigdy
nie przyjdzie mi obserwować nadchodzącego profesora,
lekko pochylonego, zawsze niezwykle eleganckiego
i z pogodną twarzą wyciągającego rękę na przywitanie i mówiącego
"A zatem dokąd? Tam gdzie zawsze?" .
Wiersz "Chwila", Margaret Atwood, był tematem ostatniej
naszej rozmowy, choć, jak to bywa w życiu, nie przyszło nam to
do głowy . Wiersz, który mnie, uczennicę Profesora, od lat mieszkającą
zagranicą, przerażał, bo nie obiecywał zadomowienia,
przynależności, dla Profesora był zgrabną anegdotą.

"W tej samej chwili drzewa ( )
szepczą, niczego nie masz.
Za każdym razem, gdy zdobywałaś szczyty,
wtykałaś flagę, głosiłaś swe prawdy, byłaś tu gościem.
Nigdy nie należeliśmy do ciebie.
Nie ty nas posiadałaś.
Zawsze było odwrotnie."
(Chwila, Margaret Atwood)

- "No tak", komentował delikatnym głosem Profesor i roztaczał
przede mną swoją sieć skojarzeń, wspomnieć, relacji z innymi poetami,
z inaczej sformułowanymi doświadczeniami obcości.
Profesor zawsze miał dla mnie czas, zawsze wyrozumiały dla moich
wiecznie pospiesznych wizyt w Krakowie z Londynu, z Helsinek,
z Madrytu, teraz ze Sztokholmu gdziekolwiek zaniósł mnie los .
A jednak każda moja wizyta w Krakowie oznaczała rozmowę
z Profesorem, spotkanie na Brackiej, na każdą cieszyłam się
i czekałam z tęsknotą

Ostatni mail od Profesora brzmi:
Droga Pani Urszulo/ ogromnie mnie ucieszył list od Pani,
cisza bowiem znaczyć może (najczęściej) wielość nowych spraw,
załatwień, organizacji codzienności, ale bywa i inaczej
Nie chciałem więc przypominać o sobie
dziękuję za pamięć i życzenia ." Bywa i inaczej .
Cisza może oznaczać straszną ostateczność i koszmarną
wiedzę, że już nie będzie kolejnej rozmowy na Brackiej.
W świadomości tej już nigdy niezakłóconej ciszy,
pozostaje mi tylko podziękować za wszystkie szanse rozmowy,
za naukę tego, jak być uważnym nauczycielem, dokładnym badaczem
i dobrym człowiekiem. Dziękuję, Profesorze.


Urszula Chowaniec

Prof. nadzw. dr. hab.
literaturoznawczyni i kulturoznawczyni
University College London, School of Slavonic and East European Studies


Szukaj nekrologów i wspomnień

+ szukanie zaawansowane

Powiadom znajomego

Inne nekrologi

+ więcej

Najnowsze nekrologi, kondolencje

+ więcej